Hickory Dickory is een spel dat ons héél erg was opgevallen in Essen. Dat had alles te maken met het materiaal: prachtige illustraties, een uniek spelbord in de vorm van een koekoeksklok, bewegende wijzers, een resem kleine houten muisjes in allerlei vormen en dan nog felgekleurde keramische tegels. De klok doet meteen denken aan Tzolk’in en de tegels aan Azul, maar de naam “Hickory Dickory” konden we maar niet thuisbrengen. Na wat opzoekwerk blijkt dat een gekend Engelstalig kinderliedje! Opzoeken op eigen risico: onze jongens lopen het nu al 3 weken non-stop te zingen, maar het vat de werking van het spel alvast 100% samen!

In dat liedje, en ook in het spel, klimmen de muizen op de koekoeksklok. Bij elk getal op de klok kunnen ze een specifieke actie uitvoeren. Daarbij hebben de muizen op de grote wijzer steeds voorrang om af te springen en de actie uit te voeren, pas daarna kunnen de aanwezige muisjes beslissen of ze die actie ook willen uitvoeren of toch liever willen opstappen. Op die wijzer is echter maar plaats voor 5 muizen, dus mogelijks verplicht een andere muis/speler je alsnog om die actie toch uit te voeren! Gaandeweg zijn er heel wat mogelijkheden om punten te scoren, zo kan je op verschillende manieren keramische tegels verzamelen om ze later tegen punten te verkopen. Liefst die tegels die ook gevraagd worden op de Quest-kaarten en je kan gebruiken op je jagersbord, om zo combinaties te maken die je heel veel punten opleveren! Terwijl je al die acties uitvoert tikt de tijd genadeloos verder, maar om klokslag middernacht eindigt het spel onherroepelijk. Je zal de tijd dus nuttig moeten gebruiken en je familie feilloos moeten laten samenwerken: elke muis heeft niet alleen zijn eigen draagzak, maar ook zijn eigen kwaliteiten. Zo heeft de spotter een grotere kans om de juiste tegels te bemachtigen, kan de schurk een andere muis soms nét te snel af zijn en heeft de aaseter een extra grote zak om alles mee te smokkelen. Door je muizen op eenzelfde nummer samen te brengen kunnen ze hun materialen aan elkaar doorgeven en zo het onderste uit de kan halen!

Een review als dit is te kort om de volledige speluitleg te omvatten, maar dat voelt dan ook meteen aan zoals het spel: hoewel je ruim anderhalf uur aan het spelen bent lijkt het steeds net te vroeg te stoppen! Je had nog zoveel plannen en er waren nog zoveel opties die je had kunnen doen. Je eindigt het spel alvast met een plan voor een volgende keer, dat is voor ons meteen een kenmerk van een goed spel. Hickory Dickory heeft dus niet alleen prachtig spelmateriaal, maar zit ook kei goed in elkaar! Het is een expertspel met een mix van vele spelmechanismes en daardoor best uniek in de spellenwereld. Zelfs na meerdere (lange) spelletjes gaat Hickory Dickory niet vervelen. Een blocker op de wijzer zorgt ervoor dat het spel zowel met 2, 3 als 4 spelers goed werkt; hoewel het met vier spelers betrekkelijk langer duurt dan met twee. De spelregels zijn (voorlopig?) nog niet in het Nederlands verkrijgbaar, maar aangezien het spelmateriaal taalonafhankelijk is hoeft dat niet meteen een probleem te zijn. Bovendien hebben de uitgevers gezorgd voor tal van uitleg-filmpjes, dus wie niet graag leest kan gewoon de QR-code scannen! Hickory Dickory is een spel dat bij ons een speciaal plaatsje krijgt in de kast en ongetwijfeld nog vaak gespeeld zal worden, wat een topper!

Hickory Dickory

PlaidHatGames, 60-120 min., 1-4 spelers, vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

In Agricola begin je met een houten huisje met twee kamers en twee familieleden. Door je familieleden nuttig aan het werk te zetten bouw je langzaam maar zeker een heuse boerderij op. Je kweekt dieren, oogst graan enz. Eén belangrijke zaak mag je echter niet over het hoofd zien: je familieleden op tijd van het nodige voedsel voorzien!

Aan het begin heb je twee familieleden en kan je dus twee acties uitvoeren. Elk om beurt zet je één familielid op een plaats en voer je de bijhorende actie uit. Tijdens deze acties kan je o.a. voedsel en grondstoffen verzamelen, waarmee je dan later weer weiden, ovens, extra kamers en meer kunt aankopen. In je weiden kan je dan weer dieren houden. Door akkers te bouwen en graan te verzamelen kan je ook graan planten, wat je later in het spel dan weer kan gebruiken om brood te bakken. Je kan één van je familieleden ook inzetten om de volgende ronde startspeler te worden. Van zodra alle spelers al hun familieleden aan het werk hebben gezet eindigt de ronde, komen alle familieleden terug naar huis en worden de grondstoffen/dieren op het speelbord aangevuld. Elke ronde komt er een extra actieplaats beschikbaar. Zo kan je later in het spel je huis renoveren, extra familieleden kweken, verschillende diersoorten verkrijgen en een paar investeringen doen. De 5 beschikbare investeringen laten je tijdens elke voedingsfase toe om grondstoffen om te zetten in voedsel, op het einde van het spel zijn bepaalde grondstoffen hiermee extra punten waard.

Na de 4^de ronde vind de eerste oogstfase plaats: iedereen die graan op z’n akkers heeft kan één graan per akker oogsten. Vervolgens moeten alle familieleden voedsel krijgen, naast het beschikbare voedsel kan je nu ook dieren slachten en/of brood bakken om te voorkomen dat je moet gaan bedelen. Tenslotte kweken alle diersoorten waarvan je minstens 2 dieren in je weiden hebt staan. De oogstfases volgen elkaar steeds sneller op doorheen het spel. Na de 14^de ronde volgt de puntentelling.

Onze mening

Agricola was één van de eerste expertspellen die wij heel wat jaren terug leerden kennen, we waren meteen verkocht! Het originele spel kwam wel 50 keer op tafel. Nu is er dus ook een familieversie van deze klassieker: alles in een gestroomlijnd jasje. De mooie lay-out werd gelukkig behouden, inclusief de leukste details: zo spelen ze in de kamers nu niet alleen Agricola en Boonanza, maar nu ook Patchwork! Deze familieversie is ideaal als instapper: je wilt graag wat betere spellen ontdekken maar hebt nog niet zoveel ervaring? Dan is dit hét perfecte spel. Je leert er de beginselen van workerplacement (= familieleden aan het werk zetten) en je hebt een heleboel keuzes te maken. Het thema blijft leuk en alles wat je in het spel kan doen klopt gewoon in het totale plaatje. Dat maakt het uiteraard ook eenvoudiger om de spelregels te begrijpen. Het speelt heel vlot en is – net als het origineel – met alle spelers aantallen zeer leuk. De herspeelbaarheid is voor ons ook zeer hoog, je wilt keer op keer een betere boerderij bouwen. Het enige wat we in deze familieversie missen is toch wel het ‘oude’ spelersbordje waarop je je boerderij kon bouwen, maar ook dat is hier eenvoudiger geworden.

Conclusie: Agricola is en blijft een topper, ook in deze familieversie!

Agricola Family Edition

Auteur: Uwe Rosenberg
Uitgever: Mayfair Games
Aantal spelers: 1 – 4
Tijdsduur: ± 45 min.
Vanaf 8 jaar

Spelbeschrijving

Taverna speelt zich af in het koninkrijk Averna. Op de dag van de heilige Sint Averna verzamelen alle inwoners in de hoofdstad om samen op kroegentocht te gaan. Van taverne naar taverne, drinken, zingen en vooral: feestvieren! Als herbergier is dit dé ultieme kans om je slag te gaan, ieders op zijn manier: eerlijk, magisch of bedrieglijk.

Als je aan beurt bent neem je één van de beschikbare consumentenkaarten, vervolgens kan je een consument (in dezelfde kleur als de gekozen kaart) in een taverne naar keuze plaatsen. Als de kleur van je cliënt overeenkomt met de gekozen plaats mag je jouw pion één stap vooruit zetten op het bijhorende consumentenspoor. Vervolgens krijgen de eigenaars van deze taverne inkomsten en kan jij gebruikmaken van de speciale krachten van één van de aanwezige figuren. Zo kan je bij de notaris aandelen kopen in de huidige taverne terwijl de Gob’Trotter voor extra gilden kan zorgen. Tenslotte heb je nog de prinses en de ambassadrice, zij helpen je aan koninklijke tegels of extra stappen op de consumentensporen.

Naast deze standaard acties zijn er nog heel wat extra’s die je kan activeren. Als de gilde van je consument overeenstemt met de gilde in de taverne heb je namelijk recht op iets extra. Dat kan wat extra inkomen zijn, maar ook een nieuwe toverkaart. Elke beurt kan je ook één van die kaarten uitspelen en zo een magische actie uitvoeren.

Het spel eindigt na 6/8 (afhankelijk van het spelersaantal) ronden, daarna volgt de puntentelling. Hiervoor wordt er gekeken naar het consumentenspoor, diegene die het hoogst gerankt is op het vooraf gekozen spoor mag als eerste kiezen op welke manier hij/zij punten zal scoren. Bij een gelijke stand geeft het volgende spoor de doorslag. Je kan er voor kiezen om punten te scoren voor je overgebleven geld, voor je aandelen, voor de uitgespeelde toverkaarten of gewoon 5 punten en één stap vooruit op élk van de consumentensporen. Dat laatste kan nog van pas komen in de tweede puntentelling, waar je per consumentenspoor nog punten verdient naargelang hoe ver je geraakt bent. De speler die daarna de meeste punten heeft wint het spel.

Onze mening

We waren erg benieuwd naar Taverna, het eerste spel van GeekAttitudeGames (Essen: The Game) kon zeker op ons enthousiasme rekenen en de illustraties van Taverna zagen er bovendien alweer veelbelovend uit. Het lezen van de spelregels ging niet zonder slag of stoot, het is best wennen aan die vele specifieke termen waarbij je in het begin moeilijk kan plaatsen over welk fiche of kaart het nu eigenlijk gaat. De eerste speelsessies waren best verwarrend: de grote lijnen zijn zo simpel, maar door de vele extra mogelijkheden zie je soms het bos door de bomen niet meer. Je kan consumenten naar een taverne brengen, maar wat krijg je nu weer extra, wat kan je daar al weer gaan doen en vooral: wat is nu eigenlijk de bedoeling? Je weet aanvankelijk niet op welke manier je punten gaat kunnen scoren, maar op alle onderdelen goed scoren wordt haast onmogelijk. Na de eerste twee speelsessies was dit het verdict: een goed expertspel met veel mogelijkheden en een interessante puntentelling. Vooral dat laatste, de eindtelling is bijzonder leuk, maar zorgt uiteraard ook voor het ongrijpbare tijdens het spel. De volgende sessies begonnen we opnieuw enthousiast aan Taverna, maar helaas werd het dan plots eentonig. Het plezier dat we ervoor hadden beleefd bleek plots vervlogen. Jammer.

Conclusie: Taverna is een goed expertspel met een interessante puntentelling maar een lage herspeelbaarheid.

Taverna

Auteurs: Karl Marcelle
Uitgever: Geek Attitude Games
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 75 min.
Vanaf 12 jaar

Spelbeschrijving

Een echte gentleman zorgt voor goede inkomsten, sociale contacten en liefst nog wat politieke waarden. The Prodigals club is een mannenclub waar ze het tegen elkaar opnemen om juist het omgekeerde te bereiken! In plaats van al die goede eigenschappen willen ze nu af van al die bezittingen, die sociale verplichtingen en hun invloed in de politieke wereld.

Aan het begin van het spel wordt er beslist welke competities er meespelen. De eerste sessies wordt er aanbevolen slechts twee van de drie mogelijke competities te combineren, in latere sessies kan je ze naar hartenlust alle drie gelijktijdig spelen. In de eerste competitie probeer je al je waardevolle bezittingen kwijt te spelen: je eigendommen en je geld. In de andere competities wil je alle sociale contacten verbreken en zo weinig mogelijk stemmen halen bij de volgende verkiezing. Het spel wordt gespeeld over vijf rondes, of tot één van de spelers één competitie op 0 krijgt.

In de eerste fase van een ronde kunnen spelers elk om beurt een loopjongen op het speelbord zetten, je kan er o.a. kaarten mee verzamelen, maar ook bezittingen ruilen, geld uitgeven, stemmen kwijtspelen of je zo slecht gedragen zodat je op een slecht blaadje komt te staan bij de invloedrijke edelen. Daarna kunnen alle spelers hun acties uitvoeren met behulp van de verzamelde kaarten: witte kaarten kan je maar éénmalig gebruiken, zwarte kaarten kan je één keer per ronde activeren van zodra je er op je spelersbord hebt gelegd. Nadat alle acties uitgevoerd werden en de spelers weer in alle opzichten wat armer zijn geworden volgt de verkiezing in Hyde Park. De speler die deze ronde de meeste megafonen verzamelde zal heel wat stemmen verliezen, diegene met de minste megafonen krijgt er zelfs een stem bij. Tenslotte komt ook Mevrouw Beatrice nog even langs en worden alle personen die voldoen aan haar eisen iets hoger gewaardeerd, wat je natuurlijk ook graag wilt vermijden.

Na vijf ronden eindigt het spel en volgt de puntentelling. Het is belangrijk om op alle competities slecht te scoren, want uiteindelijk is het enkel jouw beste competitie die de doorslag zal geven: diegene die daar het slechtst op scoort wordt de winnaar van The Prodigals Club!

Onze mening

Last Will is zeker en vast één van de betere expertspellen in onze collectie, toch is het telkens opnieuw wennen aan de manier van spelen waarbij je niets wilt winnen maar alles wilt verliezen. The Prodigals Club zien we eerder als ‘Last Will’ voor gevorderden. De goede elementen van Last Will blijven behouden, het thema en de goede uitwerking ervan, het workerplacement-gedeelte gecombineerd met de acties. Bij alle acties ga je keer op keer op zoek naar de goede combo’s: een actie uitvoeren is één, maar meerdere symbolen verzamelen zodat je die actiekaarten optimaal kan benutten is al iets anders! Terwijl je je bij Last Will echter op één competitie focust (bezittingen) moet je je aandacht nu grondig verdelen onder twee of zelfs drie competities. Dat maakt het spel meteen heel wat uitdagender en boeiender. De combinatie van meerdere competities moet je onder de knie krijgen, hoe vaker je het spel speelt, hoe beter dat zal lukken. Het spel kent dus zeker en vast een groeimarge. Na de eerste speelsessies heb je steeds meer zin om het nog een keer te spelen, je voelt dat je er beter in wordt en je wilt nu ook graag drie competities combineren. Bovendien is er ook de mogelijkheid om The Prodigals Club te combineren met Last Will. The Prodigals Club is een spel waar we alleen maar positief over kunnen zijn, ook al ontbreekt het net die x-factor die er voor zorgt dat het bij onze favorieten hoort en veel op tafel komt.

Conclusie: The Prodigals Club is Last Will voor gevorderden!

The Prodigals Club

Auteur: Vladimir Suchý
Uitgever: Czech Games Edition
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 90 min.
Vanaf 14 jaar

Spelbeschrijving

Magnum Sal, zo heette de zoutmijn van Casimir De Grote in 1368. De Majesteit is bereid om de titel “Royal Steward” te geven aan diegene die het meeste geld kan verdienen met het ophalen van zout. Die titel klinkt je als goud (of heb je toch liever zout?) in de oren, als teammanager bereid je jouw team alvast grondig voor op deze belangrijke opdracht. Stuur je mannen de mijn in, op zoek naar dat witte goud. Verkoop het vervolgens op de markt of vervolledig de koninklijke zoutopdrachten.

Als je aan beurt bent mag je normaal gezien twee acties uitvoeren, enkel tijdens de eerste beurt van elke fase mag er maar één actie uitgevoerd worden. Één van de mogelijke actie is het (ver)plaatsen van een mijnwerker in de zoutmijn, je gaat daarbij een ketting maken die begint aan de ingang tot in de zoutrijke mijngangen. In de mijnkamers kom je niet alleen te weten hoeveel zout er beschikbaar is maar ook hoeveel water er is. Je zal voldoende mijnwerkers naar die kamer moeten brengen om zout naar boven te brengen, wat meteen één van de andere mogelijke acties is. Om zout naar boven te halen zal je gebruik moeten maken van de ketting mijnwerkers, als dat mijnwerkers van je tegenstanders zijn zal je ze uiteraard ook gepast moeten vergoeden. Je kan je teamleden ook aan het werk zetten in één van de verschillende gebouwen, zo worden ze vergoed wanneer die gebouwen – door jezelf of iemand anders – gebruikt worden. In de herberg kan je nieuwe werknemers in dienst nemen en in de workshop kan je gereedschappen aankopen die je in het verdere verloop van het spel kunnen helpen. In het pomphuis kan je water uit de mijnkamers verwijderen, dat maakt het voor je mijnwerkers – maar misschien ook voor die van je tegenstanders – gemakkelijker om zout op te halen. Op de markt kan je de verschillende zoutsoorten dan weer aan- of verkopen en in het kasteel kan je tenslotte zout inleveren bij de koning.

Het ophalen van zout vergt veel energie van je mijnwerkers, na deze opdracht zal je ze dus moeten neerleggen in de mijn. Af en toe zal je je volledige beurt moeten spenderen om je mannen uit te laten rusten, je kan ze dan weer rechtzetten om in je volgende beurten weer aan het werk te zetten. Van zodra er in het kasteel vijf koninklijke opdrachten zijn vervolledigd eindigt de huidige fase. Alle mijnwerkers verlaten de mijn en het speelbord wordt voorbereid op een tweede fase, die op exact dezelfde manier verloopt als de eerste. In de tweede – en later ook derde – fase zullen de mijnwerkers alleen dieper in de mijn moeten gaan om alsnog zout te kunnen ontginnen. Na drie fases eindigt het spel en wordt het overige zout verkocht voor drie centen. Afhankelijk van het aantal gereedschappen kan je ook nog centen verkrijgen, de speler die daarna het grootste kapitaal heeft wint het spel.

Onze mening

Magnum Sal is een iets ouder spel dat we recentelijk hebben leren kennen. Een workerplacement dat zijn beste tijd wellicht al gehad heeft, maar ons zeker en vast kon overtuigen. Magnum Sal biedt heel wat mogelijkheden, je zal dan ook heel wat keuzes moeten maken. Ga je meteen voor veel extra werknemers en wil je al dan niet investeren in nieuwe gereedschappen? Om zout te ontginnen heb je veel werknemers nodig, maar ook in die ketting wil je liefst wel wat personeel om te helpen, anders betaal je je blauw aan je tegenstanders… en dat kan de bedoeling niet zijn, of toch? De beste manier om (veel) geld te verdienen is door het vervullen van die koninklijke opdrachten, wees je tegenstanders dus te snel af en hou in de gaten welke opdrachten zij graag zouden willen vervullen. Dit alles maakt Magnum Sal op zijn minst een goede workerplacement. Er zijn aanpassingen voorzien zodat het spel ook met twee en drie spelers optimaal functioneert, maar toch raden we het met twee spelers eerder af. De herspeelbaarheid is voor ons ook niet zo hoog, er is weinig variatie en je blijft niet eindeloos zin hebben in ‘alweer hetzelfde’.

Conclusie: Magnul Sal is een workerplacement die er zeker mag zijn!

Magnum Sal

Auteurs: Marcin Krupinski & Filip Milunski
Uitgever: Gry Leonardo
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 90 min.
Vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

Tuscany is een uitbreiding op Viticulture, waarover we een hele tijd geleden al een (korte) recensie schreven. Tuscany kunnen we echter niet zomaar een uitbreiding noemen, het bevat maar liefst 12 uitbreidingen én een solovariant. De auteur raadt aan om al het materiaal gesloten in de doos te laten en niet meteen alles aan het spel toe te voegen. Zo vermijd je niet alleen een onoverzichtelijk geheel aan nieuwe dingen maar creëer je meteen een hele ontdekkingstocht. Laat je verrassen en voeg elke keer een nieuwe uitbreiding toe!

De 12 uitbreidingen zijn verdeeld onder drie grotere delen, waarbij het aan te raden is om eerst alle uitbreidingen uit deel 1 toe te voegen (in een willekeurige volgorde). Dit is belangrijk aangezien sommige uitbreidingen gebaseerd zijn op een voorgaande uitbreiding. Één van de eerste (mini-)uitbreidingen zijn de mama en papa kaarten. Elke speler krijgt nu zo’n koppel toegewezen en begint daardoor met een andere achtergrond. Terwijl de ene speler meer geld krijgt krijgt de andere misschien al een structuur om te beginnen! Met de eigendommen kan je dan weer beslissen om één (of meerdere) velden te gaan verkopen om plots een hele som geld ter beschikking te krijgen. Je kan er later uiteraard voor kiezen om die velden terug te kopen indien je ze toch wenst te gebruiken. De patronage kaarten geven je een opdrachtkaart waarmee je aan het einde nog extra punten kan verdienen als je vb. een bepaald aantal structuren gebouwd hebt, al moet je die kaart dan wel eerst activeren door jouw patroon een willekeurige wijn van 5 jaar oud te leveren. Tenslotte heb je in deel één nog gevorderde bezoekerskaarten die het geluk van de kaarten grotendeels wegnemen, aangezien die nieuwe kaarten altijd goed zijn: zowel aan het begin als aan het einde van het spel.

In deel twee worden er nog nieuwe bezoekerskaarten aan het spel toegevoegd, deze keer met volledig nieuwe regels. Deze kaarten zetten deuren open voor strategieën die in het originele spel onmogelijk waren. De gele en blauwe bezoekerskaarten kunnen nu ook weggelaten worden. Een volgende grote verandering is het nieuwe speelbord waarbij nu niet enkel in de zomer en de winter maar ook in de lente en de herfst werkers worden geplaatst! Alle seizoenen worden nu actief gespeeld. Wanneer je naar het volgende seizoen past krijg je – afhankelijk van het uur dat je opstaat – nieuwe kaarten of andere leuke extra’s (vb. dat je druiven extra rijpen!). De volgorde van passen wordt vanaf nu ook belangrijk: je werkers worden meteen van het bord gehaald waardoor je plots interessante plaatsen creëert voor je tegenstanders, maar anderzijds kan je nu als eerste kiezen wanneer jij volgende keer aan de beurt komt. De nieuwe seizoenen creëren uiteraard ook nieuwe acties, zoals een landkaart waarop je kaarten kan verdienen en aan het einde graag meerderheden hebt om extra punten binnen te sprokkelen. Er is voortaan ook nog een manier om je wijn (en zelfs je kaarten) rechtstreeks te verkopen voor punten, zo is vanaf nu ook je overschot nog iets waard. Tenslotte is het scorespoor verlengt, eindigt het pas bij 25 punten en is er geen maximumlimiet meer wat de punten betreft. Een andere uitbreiding voegt dan weer speciale werkers toe. Niemand is uniek, toch? Een chef kan zomaar iemand anders van zijn plaats duwen om een actieveld te gebruiken, terwijl de politicus in ruil voor 1 lire nogmaals de bonus kan benutten. De verkoper laat je toe om een extra kaart te trekken, de reiziger kan je inzetten in voorbije seizoenen en de postman kan je in een toekomstig seizoen inzetten. Zo zijn er maar liefst 11 nieuwe werkers met elk hun eigen eigenschap, maar let op: er doen er slechts 2 mee per speelsessie. Tenslotte heb je in dit tweede deel ook nog nieuwe structuren in de vorm van kaarten, deze kunnen je bepaalde voordelen geven tijdens het spel, een nieuwe actieplaats die enkel jij kan benutten of extra inkomen (of punten) aan het einde van elk jaar.

In het derde deel komt de maffia opdagen, alle spelers krijgen een goed waarin de maffia handelt. Telkens wanneer jouw grote werker aan het werk wordt gezet zal je al dan niet moeten ruilen. Van zodra er een tegenstander in de buurt is ben je verplicht om te ruilen, anders kan je daar voor kiezen. Wie aan het einde het meest waardevolle goed heeft krijg 2 bonuspunten, het slechtste goed is één punt waard. Met de arboriculture uitbreiding kan je nu ook wat bijverdienen met de verkoop van ketchup en olijfolie. Je werkers zijn echter niet altijd blij met dat extra werk en hun humeur zakt, met alle gevolgen van dien. Maar wees gerust: af en toe een appeltje serveren doet wonderen. De allerlaatste uitbreiding laat je toe om ook kaas te verkopen. Hoe meer koeien op je erf, hoe meer kaas je kan produceren. Net zoals je wijn zal ook je kaas rijpen aan het einde van het jaar, maar pas op: niet té lang, anders wordt die rot! Hoe beter je kaas, hoe meer punten je zal verdienen wanneer je dit kan aanbieden aan een geïnteresseerde koper.

Onze mening

Viticulture was al een goed spel, nadat we de uitbreiding ontvingen voegden we al meteen een eerste mini-uitbreiding toe. We kregen al snel de commentaar van medespelers: “Is dat alles? Zo’n grote, dure doos voor iets dat nauwelijks verandering brengt?” Nee hoor, dat is dus helemaal niet alles! Die papa en mama kaartjes voegen weinig toe maar zijn voor ons (bijna) onmisbaar geworden. Het is gewoon zo’n leuk extraatje dat iedereen met een andere basis begint, zonder daarbij het gevoel te hebben dat de ene beter af is dan de andere. Dat geldt zowat voor alle uitbreidingen in het eerste deel, ze zijn leuk maar brengen geen grote verandering aan het spel. Het zorgt ervoor dat je het spel alleen maar beter leert kennen en je steeds meer zin krijgt om nieuwe uitbreidingen toe te voegen. De opdrachtkaartjes zijn leuk in die zin dat je punten kan verdienen door een willekeurige wijn te leveren, maar voor de opdracht zelf ben je soms ook wat afhankelijk van je tegenspelers. De grote veranderingen komen pas in het tweede deel, met name met het nieuwe bord. Het is ongeveer tijdens die speelsessies dat Viticulture evolueerde van een ‘heel goed’ spel naar mijn absolute nummer één van het moment. Er zijn nu zoveel (extra) mogelijkheden, verschillende strategieën, … Ik denk maar aan de nieuwe bezoekerskaarten, maar ook de volgorde van het passen of de nieuwe structuren. De speciale werkers zijn ook telkens heel leuk, aangezien je er slechts twee per speelsessie kan toevoegen wordt de herspeelbaarheid alleen maar groter: je wilt ze toch allemaal is gebruikt hebben, niet? Terwijl het tweede deel grote veranderingen aan het spel brengt voegt het derde deel alleen maar extra’s toe. Je kan tijd investeren in het maken van extra ketchup en/of olijfolie, maar het is helemaal geen noodzaak om een goed draaiend wijnbedrijf te runnen. We speelden het inmiddels heel wat keren, er staan ons nog twee speelsessies te wachten: de maffia en de kaasboeren moeten we nog spelen. Maar één ding staat vast, ook na die sessies zal Viticulture + Tuscany nog vaak op tafel verschijnen. Met zo’n geweldige uitbreiding zou je bijna het materiaal vergeten benoemen, maar ook dat is een extra woordje waard. Alle speciale werkers zijn unieke figuurtjes geworden en het ziet er allemaal weer heel leuk uit. Bovendien is de doos handig verdeeld zodat elke uitbreiding een apart plaatsje krijgt.

Conclusie: Viticulture was al goed, maar met Tuscany wordt het een waar avontuur!

Tuscany – Expand the world of Viticulture

Auteur: Jamey Stegmaier
Uitgever: Stonemaier Games
Aantal spelers: 1 – 6
Tijdsduur: ± 120 min.
Vanaf 14 jaar

Spelbeschrijving

Alle spelers treden in de sporen van de bekende ontdekkingsreiziger Marco Polo. Behaal overwinningspunten door contracten te vervolledigen en winstgevende steden te bezoeken. Contracten geven je uiteraard ook nog vele andere voordelen en van zodra je een stad bezocht hebt kan je genieten van hun lokale privileges. Elke speler krijgt bovendien één van de acht rollen toegewezen, zo krijgt Matteo Polo een extra dobbelsteen en elke ronde een nieuw contract, terwijl Berke Khan minder moet betalen en Mercator ex Tabriz mee profiteert van de acties van de tegenspelers.

Aan het begin van elke ronde dobbelen alle spelers hun vijf dobbelstenen, vervolgens kan elke speler om de beurt één van de zes mogelijke hoofdacties uitvoeren. Voor elk van die acties heb je uiteraard één of meerdere dobbelstenen nodig, de waarde van je dobbelsteen zal bepalen hoe vaak je die actie mag doen. Als je grondstoffen gaat halen met waarde 6 zal je uiteraard meer grondstoffen krijgen dan wanneer je diezelfde actie doet met waarde 1. En toch wil je niet voortdurend dobbelstenen met waarde 6, want die kosten je ook meer om in te zetten! Als nog niemand eerder die actie heeft gedaan heb je geluk, maar van zodra één andere speler dezelfde actie heeft gedaan moet jij de waarde van je dobbelsteen aan de bank betalen vooraleer je die actie mag uitvoeren. Naast het behalen van grondstoffen (op twee verschillende locaties) kan je ook geld inzamelen, contracten verkrijgen en reizen. Reizen kost uiteraard ook geld (en afhankelijk van je route misschien ook kamelen), daar waar je je reis eindigt kan je één van jouw handelsposten oprichten. Vanaf dat ogenblik kan je gebruik maken van de privileges in die stad, in sommige steden is dat een extra actieveld, andere steden leveren je aan het begin van elke ronde inkomsten op en in Beijing kan je zelfs tot 10 punten verdienen! Van zodra je je achtste handelspost hebt opgericht krijg je meteen 5 punten, voor je negende/laatste handelspost kan je nog eens 10 punten bij verdienen.

Bovenop de hoofdactie kunnen de spelers ook nog extra acties uitvoeren, zoals het vervolledigen van contracten. Van zodra je een contract en de benodigde grondstoffen bezit kan je deze inruilen, afhankelijk van het contract krijg je daar geld, punten, een gratis reisbeweging en/of een zwarte dobbelsteen voor krijgen. Zo’n zwarte dobbelsteen kan je ook steeds aankopen voor drie kamelen en kan je gebruiken om in je volgende beurt in te zetten voor een actie. Deze laten je toe om bv. twee keer in dezelfde ronde eenzelfde actie te doen, aangezien elke spelerskleur maar één keer op een actieveld mag liggen. De speler die als laatste heeft gereisd wordt de startspeler in de volgende ronde, na vijf ronden eindigt het spel en volgt de eindtelling. Je kan nu nog punten verdienen als je in de verschillende steden op je opdrachtkaarten een handelspost hebt achtergelaten, daarnaast krijg je nog één punt per 10 munten en wordt de speler met de meest vervolledigde contracten beloond met 7 bonuspunten.

Onze mening

Een spel van de makers van Tzolk’in? Onze interesse was meteen gewekt en na de eerste speelsessie waren we meteen verkocht! Marco Polo heeft alles wat je van een expertspel verwacht. Om te beginnen biedt het erg veel variatie en is de herspeelbaarheid dus vrij groot, de (actie-)kaarten in de steden zijn steeds anders, en met zo’n grote hoeveelheid aan kaarten zal je niet gauw dezelfde combinatie hebben. Bovendien ga je steeds anders spelen naargelang je rol en de opdrachtkaarten (om te reizen) die je aan het begin kreeg. Er zijn heel wat mogelijkheden in dit spel, je wilt reizen om van de privileges gebruik te kunnen maken (en om je opdrachten te vervullen!), anderzijds wil je ook graag contracten halen en vervullen. Voor dat alles heb je dan weer geld, grondstoffen en kamelen nodig en ook daarvoor heb je je dobbelstenen nodig. Veel te doen en je komt steeds te kort om alles te doen wat je graag zou willen doen, aan jou om keuzes te maken dus! De geluksfactor is in dit expertspel – ondanks het gebruik van de dobbelstenen – vrij miniem. Als je erg lage dobbelsteenwaarden hebt wordt dat bovendien gecompenseerd met geld of kamelen, die kamelen kan je dan weer gebruiken om te herdobbelen. Alle spelersrollen zijn heel goed en leuk, na een vijftal speelsessies kunnen we bovendien ook zeggen dat ze allemaal uitgebalanceerd zijn. Inmiddels hebben we wel de indruk opgedaan dat het vervullen van contracten niet over het hoofd gezien mag worden, het gebeurde meer dan eens dat een speler won die volledig voor het vervullen van contracten ging. Persoonlijk beviel het spel ons beter met 3 en 4 spelers dan met twee, in dat laatste geval liggen er dan wel drie ‘dummy’-dobbelstenen waardoor je niet naar hartenlust geld/grondstoffen kan verzamelen, maar zelfs dan is er weinig concurrentie en heeft het spel niet dezelfde spanning en uitdaging als met meerdere spelers.

Conclusie: Marco Polo is een nieuwe topper in de wereld der expertspellen!

Marco Polo

Auteurs: S. Luciani & D. Tascini
Uitgever: Hans im Glück, 999 Games
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 80 min.
Vanaf 12 jaar

Spelbeschrijving

Er is een open vacature als dokter, de kans waar je al een hele tijd op zit te wachten! Nu is het belangrijk om te bewijzen wat je in je mars hebt. Ben je een harde werker? Verzorg de binnenkomende patiënten zo goed mogelijk, dien de juiste medicatie toe en toon dat je geïnteresseerd bent om steeds bij te leren. Maar hou ook je medespelers in de gaten: misschien is één van je concurrenten op een illegale manier punten aan het sprokkelen, kan jij hem/haar betrappen en straffen?

Tijdens de eerste fase zullen alle spelers één voor één een actie kiezen en uitvoeren, de kleur van de actie maakt duidelijk of één of meerdere spelers deze actie kunnen kiezen. De belangrijkste actie is wellicht het verzorgen van patiënten, de eerste keer dat je deze actie kiest kan je een patiënt kiezen om onder jouw hoede te nemen. Tijdens de volgende acties kan je jouw patiënt verzorgen, maar wellicht moet je dan eerst wat medicijnen gaan halen bij de apotheker. Door nachtdiensten te draaien verdien je wat extra centjes. Als je als eerste speler voor zo’n nachtdienst kiest krijg je ‘maar’ 2 euro, maar je krijgt er dan wel de startspelerfiguur bij. De volgende spelers zullen met dezelfde actie 3 of 4 euro verdienen! Je kan ook gaan bijstuderen, maar dat kost natuurlijk geld. 3 euro betaald? Dan kan je één van de vier onderwerpen kiezen, een stage op intensieve zorgen zorgt ervoor dat je voortaan wat sneller werkt en jouw patiënt een extra pleister kan geven. Ook de stages in de apotheek of op de financiële dienst zijn erg nuttig. Als je denkt genoeg gestudeerd te hebben kan je ook een eindexamen afleggen, hoe meer stages je hebt afgelegd, hoe meer punten je zal verdienen: dit kan alleen maar in je voordeel spelen! Naast deze keuzemogelijkheden heb je ook de illegale manieren om te werken, met wat sabotage-technieken kan je medicijnen en/of geld van je concurrenten stelen en met wat omkoperij kan je op een illegale manier punten kopen. En dan maar hopen dat je tegenspelers je niet betrappen, want met de laatste overgebleven actie kunnen zij geld verdienen door dit te doen én worden alle spelers die op een illegale manier gewerkt hebben bestraft!

Nadat alle spelers een eerste actie gekozen en uitgevoerd hebben mogen ze ook hun tweede actiesteen op dezelfde manier benutten. In fase 3 worden alle patiënten gecontroleerd, diegenen die genoeg verzorgd zijn leveren punten op en mogen naar huis. De patiënt die al het langst in de wachtrij ligt heeft het helaas niet overleefd en levert de verzorgende dokter geen punten op. Alle andere patiënten schuiven door naar rechts en er komen nieuwe patiënten binnen. Daarna nemen alle spelers hun actiefiches terug en mag de speler met het startspelerfiguur beginnen aan de volgende ronde ronde. Van zodra minstens één speler de 10 punten heeft bereikt eindigt het spel aan het einde van de ronde. De speler met de meeste punten krijgt de felbegeerde job!

Onze mening

Het spel klinkt leuk bij het lezen van de spelregels. Het is een thema waarover we nog niet veel spellen kennen en springt daardoor toch wel in het oog. Ook lijkt het thematisch helemaal te kloppen waardoor dit eenvoudige spel zowaar nog gemakkelijker wordt om uit te leggen en te spelen. Eens we – vol verwachtingen – aan Hospital Rush begonnen verdween ons enthousiasme steeds meer. Het spel heeft te weinig inhoud om ons echt te kunnen boeien, het lijkt alsof het spel zichzelf speelt want je hebt erg weinig in de hand. Het is zo’n type van spel waarbij je er kan voor kiezen om je concurrenten (wellicht de speler die momenteel vooraan staat) serieus dwars te zitten, maar daar staat dan tegenover dat je zelf zo goed als niets kan opbouwen. Je kan die andere speler dan wel boycotten om er dan uiteindelijk voor te zorgen dat een derde speler wint, want zelf zal je het dan niet kunnen halen. Puur theoretisch zit het echter leuk in elkaar, als je vroeg aan de beurt komt kan je de beste acties uitkiezen, als je later aan de beurt komt kan je er van profiteren om de illegale acties uit te voeren met een kleine kans dat iemand je betrapt, of je kan de spelers die dat wél gedaan hebben nu naar hartelust bestraffen en zelf wat geld bijverdienen. Het gevoel na onze eerste speelsessie was bij iedereen hetzelfde: jammer. We gaven het spel achteraf uiteraard nog een kans, maar ook toen bleven we op onze honger zitten. Het was opvallend dat de winnaar telkens diegene was die niet ging bijstuderen, bovendien won die persoon steeds met heel wat voorsprong op de andere spelers. Het was dan zeker niet zo dat de andere speler haar hebben laten winnen, integendeel. Slecht zouden we het niet noemen, maar het is té middelmatig om er nog bovenuit te kunnen springen in deze tijd.

Conclusie: Een rush naar 10 punten die jammer genoeg niet zo leuk is als hij klinkt.

Hospital Rush

Auteurs: T. K. Laursen, K. Storgaard & S. Thomsen
Uitgever: Pegasus Spiele
Aantal spelers: 3 – 5
Tijdsduur: ± 45 min.
Vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

De stadsmuur van het Heilige Jeruzalem werd vernietigd en de inwoners en hun tempels zijn niet langer veilig. Toen dit nieuws tot bij Nehemiah geraakte, reisde hij van Babylonië naar Jerusalem om de belangrijke muur terug op te bouwen. In dit spel nemen de spelers een belangrijke rol op zich: ze worden leider van een Israëlitische stam! Gebruik je grondstoffen nuttig en zend je werkkrachten naar de plaatsen waar nodig is: je hebt mensen nodig om de stadsmuur herop te bouwen, mensen om de stad te verdedigen én mensen om offers te brengen in de tempels. Als je er dan ook nog in slaagt om mee te werken aan de immense stadspoorten ligt de weg naar de overwinning voor je open.

Het speelbord bestaat uit 4/5 kolommen van telkens 4 kaarten, dit zijn de locaties waar je je werkers zal kunnen inzetten. Als je aan beurt bent heb je twee opties: werkers inzetten of eerder geplaatste werkers activeren. Bij het inzetten kan je niet zomaar kiezen uit alle openliggende kaarten, je bent verplicht om de bovenste beschikbare kaart in een kolom naar keuze te nemen. Aan het begin kan je dus enkel een werker plaatsen op de bovenste rij kaarten, van zodra dat er een werker op een kaart staat wordt de onderliggende kaart beschikbaar. Om een werker te activeren kies je willekeurig één van jouw werkers op het veld en leg je deze neer om aan te duiden dat je de actie gedaan hebt. Als er in dezelfde kolom, boven jouw werker andere werkers neerliggen kan je er voor kiezen om ook die acties uit te voeren. Je betaald daarvoor één munt aan de eigenaar van deze werker, of aan de bank als deze van jezelf is. Met die acties kan je o.a. geld of hout verzamelen, maar uiteraard kan je nu ook mensen naar bepaalde regio’s sturen. Zo kan je bijvoorbeeld één van je inwoners aan de stadsmuur laten werken door twee hout te betalen en een blokje op de stadsmuur te leggen. Met andere actiekaarten kan je op een gelijkaardige manier inwoners inzetten om je stad te verdedigen, om offers naar de tempels te brengen of om een immense stadspoort te bouwen.

Nadat de onderste kaart in een kolom geactiveerd werd verdwijnt de hele kolom kaarten onmiddellijk, ook al zijn nog niet alle werkers op de bovenstaande kaarten geactiveerd. De werkers gaan terug naar hun eigenaars en de rij kaarten wordt vervangen door nieuwe kaarten. Wanneer je zo’n rij moet vervangen en er geen kaarten uit het eerste tijdperk meer aanwezig zijn volgt er een korte, tussentijdse telling. Op de drie locaties waar blokjes liggen (de muur, het verdedigen en het offeren aan de tempels) wordt er gecontroleerd welke spelers daar de meerderheid heeft. De spelers met de meeste en tweede meeste blokjes worden daarvoor beloond met puntenfiches. De speler die de meerderheid had moet vervolgens één van zijn blokjes verwijderen op die locatie. Vervolgens worden de kaarten uit het tweede tijdperk gebruikt om de kolom aan te vullen. Later volgt er een identieke puntentelling alvorens de kaarten uit het derde tijdperk gebruikt worden én als alle kaarten op zijn. Na deze laatste telling eindigt het spel en worden alle punten opgeteld: punten die verdiend werden door de tussentijdse tellingen, punten op de verworven stadspoorten en punten voor overgebleven grondstoffen. De speler met de meeste punten wint het spel! Tenslotte is er nog een variant met leider-kaarten, kaarten waar je in het begin van een tijdperk op kan bieden die je dan een bepaald voordeel geven tijdens dat bepaalde tijdperk.

Onze mening

Onze verwachtingen voor Nehemiah waren niet heel groot, maar in zekere zin heeft het spel ons wel verbaasd. Het heeft veel goede elementen. Workerplacement op een variabel bord, zeker aangezien je slechts de eerst beschikbare kaart mag bezetten maakt het spel vrij tactisch. De locatie die jij kiest is niet enkel in je eigen voordeel maar maakt dus ook een andere locatie beschikbaar voor de volgende speler. Is dat wel wat je wilt? Ook het feit dat je werkers van andere spelers kan heractiveren is erg interessant, misschien neem je wel een kaart die je tegenstanders willen, in de hoop daar zelf nog wat aan te verdienen? De meerderheden op de drie locaties zijn steeds spannend, het feit dat er achteraf één blokje verdwijnt brengt alles vaak terug in balans waardoor alles mogelijk blijft. Een spel met verrassend veel potentieel dus, waar het niet dat er ook elementen in zitten die er voor kunnen zorgen dat het spel helemaal niet meer leuk is. Zo mag je dus niet het risico nemen om al je goud op te doen, want dan zou het wel eens kunnen dat je voor de rest van het spel niets nuttig meer kan doen. De kaarten om goud te krijgen zijn vrij zeldzaam, aangezien er maar 4/5 kaarten (afhankelijk van het aantal spelers) beschikbaar zijn moet je al wat geluk hebben om net die kaart te kunnen inpalmen als jij aan de beurt bent, zeker in een spel met 3 of 4 spelers. Een kaart van een tegenstander activeren om goud te verdienen dan maar? Vergeet het maar, want je hebt geen goud om hen te betalen! Het enige wat je dan nog rest is het verzamelen van hout en dat hout vervolgens betalen om mensen naar de stadsmuur te sturen of om stadspoorten te bouwen, maar de kans dat je het spel nog zal winnen wordt beduidend kleiner. Jammer, want dit nadeel maakt het spel opeens heel wat minder interessant en het is een nadeel dat misschien wel vermeden kon worden door een eenvoudige bijkomende regel. (dat je vb. ook hout mag betalen om een gebruikte werker van een tegenstander te activeren).

Het spel bevat ook een variant voor twee spelers, en die is best goed gevonden! Beide spelers spelen nu met twee kleuren, maar één van die kleuren dient enkel en alleen om locaties op het veld te ‘blokkeren’. Telkens wanneer je een werker inzet zal je nu ook een werker in je andere kleur moeten neerleggen op een beschikbaar veld. Zo hoef je niet echt met twee kleuren te spelen maar heb je toch het gevoel dat het bord vrij vol geraakt. Ook de variant met leiderkaarten is leuk, al moet je wel opletten dat je niet te veel geld biedt, anders kan je dus in de problemen komen. De tekenstijl is niet helemaal ons ding maar past wel goed bij het thema, de doos had wel veel kleiner gekund.

Conclusie: Nehemiah is een spel met veel potentieel maar met een groot minpunt!

Nehemiah

Auteur: Lukasz Wozniak
Uitgever: Gry Leonardo
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 45 min.
Vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

Je bent opgegroeid in een ware dystopia, een woord dat vroeger niet eens in je woordenboek stond. Nu is het aan jou om samen met je werkers alle krachten te bundelen. Richt gebouwen op, bouw tunnels en verzamel artefacten in de hoop veel prestige te vergaren. De speler die als eerste zijn 10 sterren op het bord plaatst wordt de winnaar van Euphoria!

Als je aan de beurt bent heb je in theorie slechts twee opties: een werker op het bord plaatsen of werker(s) terug halen. De waarde van je dobbelsteen bepaalt de intelligentie van je werker, al je werkers mogen geen intelligentie van 16 of hoger hebben want dan zal je een werker moeten verwijderen. Werkers kan je o.a. inzetten om grondstoffen te verzamelen. Bij het inzetten van een werker tel je de totale intelligentie van alle werkers daar aanwezig. Hoe hoger de intelligentie, hoe meer grondstoffen je krijgt, maar daardoor stijgt ook je algemene intelligentie. Dat laatste wil je graag vermijden want je wilt het niet riskeren een werker kwijt te spelen. Daarnaast heb je ook de tijdelijke actievakken, daar kan maar één werker tegelijkertijd aanwezig zijn. Van zodra een speler een dobbelsteen op zo’n locatie wilt inzetten wordt de dobbelsteen die hier stond teruggegeven aan de eigenaar, de dobbelsteen wordt dan meteen gedobbeld om de nieuwe intelligentie te bepalen. Op deze actievelden kan je vb. een nieuwe werker in dienst nemen, op voorwaarde dat je de aangegeven kost kan betalen. Een andere mogelijkheid is het graven van een tunnel, je geeft hiervoor het gevraagde grondstof af en krijgt in de plaats het aangegeven product of een artefact! Die artefacten kan je op een andere locatie dan weer inleveren om één van je sterren op een artefacten markt te plaatsen. Goud, steen en klei kan je o.a. gebruiken om mee te werken aan een bouwproject. Op deze plaatsen kunnen je tegenspelers je werker uiteraard niet vervangen, jouw dobbelsteen blijft op dat actievakje staan tot het bouwproject afgewerkt is of tot je beslist hem eerder terug te halen. Van zodra een bouwproject genoeg dobbelstenen heeft wordt het gebouw opgericht, dat aantal is afhankelijk van het aantal spelers. Alle spelers die meegewerkt hebben aan het project mogen vervolgens één ster op het gebouw leggen, alle andere spelers zullen vanaf dat moment een handicap krijgen. Die handicap staat geschreven op de gebouwtegels, je weet op voorhand dus niet wat dat zal zijn. Het gebouw zorgt ook voor nieuwe actievelden waarmee je een ster op de artefacten markt kan leggen.

Aan het begin van het spel kiezen de spelers twee rekruten, één daarvan is al meteen actief, de andere zal je tijdens het spel nog moeten activeren in het juiste gebied op het speelbord, al kan het goed zijn dat je tegenstanders daar aan mee helpen zonder het te beseffen! Telkens wanneer er in een gebied grondstoffen gehaald worden verschuift het blokje op het bijhorende alliantiespoor, van zodra dat de 7de plaats bereikt heeft mogen alle spelers hun rekruten van het bijhorende volk activeren. Ook door het graven van tunnels in het bijhorende gebied kunnen deze geactiveerd worden. Normaal gezien kan een speler slechts één werker inzetten in zijn beurt, als je echter meerdere werkers met dezelfde intelligentie hebt kan je deze allemaal inzetten tijdens dezelfde beurt. Telkens je werkers wilt terugtrekken sta je voor de keuze: betaal je een grondstof of niet? Als je dat wél doet krijg je twee moraal bij, dat er voor zorgt dat je maar artefacten op hand kan houden. Als je dat niet doet verlies je één moraal. Alle dobbelstenen die je terugtrekt worden meteen gedobbeld zodat de totale intelligentie gecontroleerd kan worden. Het spel eindigt van zodra een speler tien sterren op het bord heeft liggen, deze speler wint het spel.

Onze mening

Euphoria is een spel dat ons al lang fascineerde, we speelde het één keer kort na de Kickstarter campagne en waren dan ook heel blij dat we het nu meerdere keren konden testen. Het is een workerplacement met net dat tikkeltje extra. Enerzijds wil je snel sparen voor vier werkers, anderzijds moet je daarmee opletten dat je intelligentie nooit hoger is dan 16, want dan verlies je een werker! De rekruut die je aan het begin kiest geeft je een bepaald voordeel en zal grotendeels bepalen hoe je het spel begint. Er zijn heel veel verschillende wegen naar de overwinning. Sommige spelers gaan steevast mee in de bouwprojecten en geraken op die manier heel wat sterren kwijt zonder benadeeld te worden, we zagen echter ook al spelers winnen die amper aan die bouwprojecten mee werkte! Door veel artefacten te verzamelen kan je je ster alsnog op een gebouw plaatsen, en daarnaast ging de spelers vooral naar de artefact markten! Door veel op een bepaald gebied te spelen kan je je tegenstanders helpen zonder dat je het zelf wist, want op een gegeven moment mogen (ook) zij een rekruut in die kleur activeren! Er zijn veel kleine dingen waar je rekening moet mee houden. De spelregels van Euphoria zijn enerzijds moeilijk te doorgronden en bevatten een zekere complexiteit, anderzijds speelt het heel vlot. Eens je bezig bent lijkt het logisch en simpel in elkaar te zitten. De gebouwen die in het spel zitten zullen steeds anders zijn, slechts 6 van de 18 gebouwen worden in een spel gebruikt. Daarnaast zijn er ook 48 unieke rekruten, die combinatie zorgt ervoor dat Euphoria ook na enkele speelsessies nog boeiend is en telkens anders aanvoelt.

Het spel speelt met alle spelersaantallen goed, de plaatsen in de artefact markten en de bouwprojecten worden aangepast naar gelang het aantal spelers waardoor alles in evenwicht blijft. Ook met twee spelers is het leuk en spannend, maar het speelt uiteraard wel anders dan met 4,5 of 6 spelers. Je dobbelsteen zal minder vaak terug komen doordat iemand een tijdelijk actieveld inneemt. Met meerdere spelers moet er meer worden samengewerkt om gebouwen af te werken, met 2/3 spelers moeten er maar twee werkers aanwezig zijn om een bouwproject te vervolledigen, dat maakt het mogelijk om een gebouw in je ééntje op te richten. Het materiaal is van erg goede kwaliteit, met unieke dobbelstenen en mooi afgewerkte houten figuren. De lay-out is heel mooi, al oogt het bord in het begin wel vrij druk. Dat durft sommige spelers wel afschrikken terwijl dat helemaal niet nodig is.

Conclusie: Euphoria is een unieke workerplacement met veel wegen naar de overwinning!

Euphoria: Build a better Dystopia

Auteur: Jamey Stegmaier & Alan Stone
Uitgeverij: Morning Players
Aantal spelers: 2 – 6
Tijdsduur: ± 60 min.
Vanaf 13 jaar