Zo’n 2 jaar geleden maakten we kennis met Pictures. Doorheen die twee jaar is Pictures uitgegroeid tot één van de waardevolste spellen in onze collectie. Niet vanwege de prijs of het materiaal, maar wél vanwege de mooie momenten die we al met Pictures hebben beleefd. Pictures komt op bijna elke familie-dag aan bod en is dan ook hét spel dat garant staat voor sfeer, plezier en gezelligheid. Uiteraard waren wij dus super benieuwd naar de uitbreidingen voor Pictures!

Met deze eerste uitbreiding, genaamd ‘Orange’, is het voor het eerst mogelijk om het spel met 6 spelers te spelen. Dat is misschien het enige nadeel aan Pictures, want net door die gezelligheid wil je dit het liefst met de hele familie delen. Maar goed, 6 spelers is dus al beter dan het vorige maximum van vijf! De doos biedt ook 55 nieuwe kaarten, zo heb je met 110 nieuwe foto’s dus nog meer variatie in het spel. Daarnaast zijn er ook twee nieuwe materialen toegevoegd: één set met vilten doekjes en wasknijpers en één bord met 16 keramische zwart-wit tegels. Tenslotte krijgen we ook een nieuwe scoreblok voor als je met 6 spelers speelt.

De nieuwe materialen zijn heel gegeerd en erg plezierig om mee te werken. Het enige nadeel aan de uitbreiding is het feit we inmiddels 7 materiaalsoorten hebben maar het spel alsnog eindigt na 5 ronden. D.w.z. dat we dus voor elk spel twee sets van materialen moeten kiezen die NIET meedoen. Jammer, want het is eigenlijk allemaal zo leuk. Een reden te meer om meerdere potjes na mekaar te spelen dus!

Wij zijn fan van Pictures, en deze Orange is absoluut een leuke toevoeging die vaak mee op tafel zal verschijnen!

Pictures – Orange

PD Verlag, 30 min., 3-6 spelers, vanaf 8 jaar

Spelbeschrijving

Net zoals bij het basisspel Qwixx probeer je het beste te halen uit jouw dobbelresultaat en profiteer je mee van de tegenstander zijn worp. Je gaat voor zoveel mogelijk kruisjes op jouw scoreblaadje, maar dan nu voor dubbel zoveel.  In Qwixx Big Points gaan we voor nog meer punten!

Het spel verloopt net zoals in het basisspel, je gooit de 6 dobbelstenen en vervolgens zeg je luidop de som van de twee witte dobbelstenen.  Dit getal mag elke speler aanduiden op zijn/haar scoreblaadje in een kleur naar keuze.  Daarna mag jijzelf nog een combinatie aanduiden van een witte dobbelsteen en één gekleurde dobbelsteen.  Hierbij is het belangrijk dat we telkens werken van links naar rechts.  Als je een rode 5 hebt aangekruist dan kan je nadien geen rode 4 meer aanduiden.

Hoe gaan we dan in deze variant voor de grotere punten?  Tussen de standaard gekleurde lijnen staat nu een bonus rij dat invloed heeft op de rij erboven en eronder.  Als je in een vorige worp al een rode 5 had aangeduid en je kan op één of andere manier wéér een rode 5 aanduiden, dan kan je ervoor kiezen om de 5 in de bonus rij ook aan te duiden.   Ook bij de twee bonus rijen telt dezelfde regel van links naar rechts. Dit kruisje telt dan extra mee in de telling van de rode rij én bij de gele rij. Op deze manier komen we meteen aan heel wat meer kruisjes en dus ook heel wat meer punten!

Onze mening

Ondertussen haalt Qwixx hier ten huize Spellenmolen bijna de magische grens van 100 speelbeurten.  Ik denk dit al voldoende zegt over hoe graag we het basisspel spelen.  Ondanks dat we iets minder fan waren van de vorige variant (Qwixx Mixx) valt deze variant toch meer in de smaak.  De leuke aspecten vanuit het basisspel blijven behouden. Zo moet je telkens per kleur overwegen of je een bepaald cijfer gaat overslaan of niet, en hierbij komt dat je die overweging dan ook nog eens moet maken voor je bonus rij.  Bij Qwixx Mixx was het juist wat moeilijker om de inschatting te maken omdat de kleuren telkens wisselden, maar bij deze variant blijft het even overzichtelijk als bij het basisspel.  Wat ons wel opviel tijdens de spelsessies was dat het verschil in de eindscores toch wel erg verschillend was.  Maar dat stoorde ons niet. Ondertussen al zin gekregen in een Qwixx’ke ?

Conclusie: Het basisspel is en blijft een top-filler en Big Points is een erg leuke variant ervan!

Qwixx Big Points

Auteur: Steffen Benndorf
Uitgever: White Goblin Games
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 15 min.
Vanaf 8 jaar

Spelbeschrijving (geen spoilers)

Onze teletijdmachine brengt ons alweer naar een andere wereld, een nieuwe missie staat ons te wachten. Bob, de missieleider die ons doorheen alle verhalen helpt, vertelt ons meer: deze keer moeten we de plannen van de Syanen boycotten door een tijdelijke storing af te sluiten. De Syanen zijn jullie grootste vijanden, één van hen zit zelfs verstopt in het lichaam van Koning Milyafin!

Naast de acties die we kennen uit de vorige scenario’s kan je nu ook toveren. Karakters met deze eigenschap hebben daarvoor bepaalde ingrediënten nodig. In dit scenario zijn er ook meerdere karakters, je zal goed moeten afwegen welke karakters noodzakelijk zijn en welke niet. Tijdens een volgende run kan je uiteraard beslissen om nieuwe karakters te kiezen.

Onze mening

Het feit dat we zo snel aan dit scenario zijn begonnen kan alleen maar bevestigen dat het concept van T.I.M.E. Stories ons nog steeds erg bevalt. Ook dit scenario voelde weer helemaal anders dan de twee vorige, het was alweer een compleet andere wereld en beleving, met totaal andere keuzes. De eerste keren dwaalden we maar wat rond in deze nieuwe wereld, hier en daar iets oprakelen, zonder al te goed te weten wat nu exact de bedoeling was. Net wanneer we dachten dat we dichter bij de oplossing kwamen leken we plots helemaal verdwaald. Dit scenario was voor ons ingewikkelder dan de vorige, terwijl we over Asylum en The Marcy Case nog bijna exact kunnen navertellen wat je waar en wanneer moet doen, kunnen we dat bij A Prophecy of Dragons nog maar amper – en het is nog maar van gisteren geleden dat we het uitspeelden. Ik denk dat we de details van dit scenario al snel vergeten zullen zijn, waardoor de kans bestaat dat we dit scenario later misschien nog wel eens spelen met een andere groep. Als wij vroeger een computerspelletje uitspeelden lag dat ook enkele maanden/jaren in de kast, om dan plots weer uit te halen en opnieuw te beleven. Benieuwd of dat ook het lot is van deze scenario’s! De illustraties vielen bij ons deze keer meer in de smaak dan bij het vorige scenario.

Conclusie: A Prophecy of Dragons is wat ons betreft één van de leukere scenario’s van T.I.M.E. Stories!

T.I.M.E. Stories: A Prophecy of Dragons

Auteur: Manuel Rozoy
Uitgever: Space Cowboys
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 90 min./run
Vanaf 12 jaar

Spelbeschrijving

10 jaar na de release van het populaire dobbelspelletje ‘Regenwormen’ komt Zoch met een uitbreiding: “Heckmeck Extrawarum”, binnenkort ook in het Nederlands verkrijgbaar. Deze uitbreiding brengt ons 5 specialisten, 2 nieuwe tegels en enkele regenwormfiches. De spelvoorbereiding is vergelijkbaar met die van het basisspel, de nieuwe tegels met waarde 11 en 13 worden mee in de rij gelegd, de specialisten worden elk op een bepaalde tegel gelegd.

Het spel verloopt in grote lijnen hetzelfde: na elke worp kies je één waarde (of de worm) waarvan je alle dobbelstenen aan de kant legt. Alle dobbelstenen die je op deze manier aan de kant hebt liggen worden opgeteld en bepalen de totale waarde van je worp. Naar gelang die waarde kan je een tegel uit de rij nemen. Uiteraard kan je ook met de uitbreiding nog steeds kapot gooien, je moet nog steeds minimum 1 worm hebben én je mag nooit een waarde aan de kant leggen dat je in een eerdere worp reeds gekozen hebt, op tijd stoppen is dus nog steeds de boodschap.

Om de nieuwe tegels te verkrijgen moet je exact 11 of 13 aan de kant gelegd hebben. Specialisten kan je verkrijgen door de tegel waar ze bij horen te bemachtigen. Belangrijk: je mag slechts één specialist in bezit hebben, als je een nieuwe ontvangt dan wordt je oude specialist automatisch weer op de tegel met de laagste waarde gelegd. Elke specialist heeft een unieke eigenschap, zo is de gouden dobbelsteen een mooie hulp tijdens je toekomstige beurten, je kan er enkel een één en een worm mee dobbelen. Met de rode worm ben je élke beurt verzekerd van een worm, de haan zorgt ervoor dat je tegels niet gestolen kunnen worden en de wezel laat je één keer per beurt toe om opnieuw te dobbelen als je niet tevreden bent met het resultaat. Tenslotte is er ook nog de zwarte raaf: deze heb je nooit in je bezit, maar geeft je meteen een extra worm voor de eindtelling.

Onze mening

Regenwormen is en blijft één van de meest gespeelde spellen in onze collectie, zoals jullie al in onze reeks Tafelporselein konden lezen. De uitbreiding voegt een aantal kleine en leuke elementen toe. De specialisten zijn één voor één pareltjes, liefst van al wil je ze allemaal hebben! Helaas kan je er maar één tegelijk hebben, de ene keer probeer je er speciaal naar te spelen, de andere keer krijg je ze gewoon in je schoot geworpen. De gouden dobbelsteen was hier wel favoriet, maar ook de haan en de rode worm waren geliefd. De zwarte raaf mag dan weer niet onderschat worden, het lijkt niets tijdens het spel, maar achteraf zijn het wel de wormen die tellen! De extra tegeltjes zijn dan weer leuk voor al die lage worpen, maar ‘exact’ uitkomen op 11 of 13 klinkt gemakkelijker dan het is. Het blijft nog steeds een dobbelspel, als je geen fan was van regenwormen dan zal je dat nu ook niet worden. Wij waren dat wel, de uitbreiding heeft er dan ook voor gezorgd dat deze klassieker terug wat vaker uit de kast komt.

Conclusie: Een uitbreiding die het basisspel nieuw leven inblaast!

Regenwormen Uitbreiding

Auteur: Reiner Knizia
Uitgever: Zoch Verlag / 999 Games
Aantal spelers: 2 – 7
Tijdsduur: ± 25 min.
Vanaf 8 jaar

Spelbeschrijving

De handel gaat nog steeds goed in het verre Istanbul, zo goed zelfs dat de handelaars besloten hebben om nu ook te investeren in een nieuwe, recent ontdekte delicatesse: koffie. De stad werd uitgebreid en je zal als handelaar dus goed moeten delegeren om op de juiste momenten op de juiste locaties te zijn. Naast de activiteiten die je dagdagelijks bezighouden verzamel je nu ook koffiebonen, die kan je in het koffiehuis vervolgens omruilen voor waardevolle robijnen.

De regels van het basisspel blijven grotendeels onveranderd, er zijn uiteraard wel een aantal zaken toegevoegd. Zo telt de stad nu 20 (i.p.v. 16) locaties, bovendien worden er twee locaties vervangen door een nieuwe versie. Het Gildehuis is één van de nieuwe locaties, waar je de nieuwe ‘gildekaarten’ kan verkrijgen. Bovendien krijg je er – net als in de vernieuwde Karavaanserai – één koffieboon. In plaats van je handelaar (met assistenten) te verplaatsen kan je je beurt ook spenderen om zo’n gildekaart uit te spelen. Er zijn 20 verschillende gildekaarten, je kan er o.a. gratis een handkar uitbreidingen mee verkrijgen, maar ook koffie of bonuskaarten. Met andere gildekaarten kan je dan weer goedkoper aan robijnen of Lira geraken. In de koffiebranderij kan je op drie verschillende manieren koffie aankopen, al die koffie kan je in het koffiehuis dan weer omruilen in robijnen. Net als in het basisspel worden de robijnen alsmaar duurder, hoe vaker het koffiehuis dus bezocht wordt, hoe meer koffie je zal moeten betalen voor een robijn. In de herberg kan je één van de mogelijke acties kiezen, zo kan je o.a. een weg blokkeren met de blokkadetegel voor de prijs van twee koffiebonen. De herberg is ook dé locatie om nieuwe herbergtegels te verkrijgen, deze geven je voor de rest van het spel een bepaald voordeel.

Ook de koffiehandelaar is afgezakt naar Istanbul. Naast de gouverneur en de smokkelaar kan je dus ook de koffiehandelaar tegen het lijf lopen. Voor wat Lira of een handelswaar heeft hij misschien wel een koffieboon voor je. In tegenstelling tot het basisspel moet je nu 6 robijnen halen vooraleer het spel ten einde loopt. De speler die daar als eerste in slaagt wint het spel.

Onze mening

Het basisspel van Istanbul viel hier goed in de smaak, zoals je in mei 2014 reeds op onze website kon lezen. Nog steeds leggen we deze topper graag op tafel, we waren dan ook erg benieuwd naar deze eerste uitbreiding. Als je Istanbul Mokka & Smeergeld voor de eerste keer speelt is het vooral even wennen. Het speelbord is – met die vier extra locaties – écht wel een pak groter, je geraakt niet meer zo gemakkelijk van de ene naar de andere kant van het bord. Net zoals in het basisspel voorzien de spelregels een startopstelling, maar kan je de locatietegels voor latere speelsessies gewoon willekeurig leggen. De nieuwe gildekaarten mag je zeker niet aan je voorbij laten gaan, ze zijn niet alleen leuk maar ook heel sterk. Spelers die volop voor de gildekaarten gaan doen dus zeker voordeel, je kan af en toe dus beter halt houden in het gildehuis! Istanbul was al een goed spel op zich en had – in onze ogen – niet meteen een uitbreiding nodig. We zullen het spel dus vast en zeker ook nog zonder de uitbreiding op tafel leggen. Als je het basisspel al vaak gespeeld hebt zorgen deze nieuwe mogelijkheden en strategieën uiteraard voor een leuke en vooral ook waardevolle toevoeging.

Conclusie: Als je Istanbul nu wel gezien hebt blaast deze uitbreiding ongetwijfeld nieuw leven in de brouwerij!

Istanbul Mokka & Smeergeld

Auteur: Rüdiger Dorn
Uitgever: White Goblin Games
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 60 min.
Vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

Machi Koro: Haven is de eerste uitbreiding op Machi Koro, dat al eerder op onze website besproken werd. De Havenuitbreiding voegt niet alleen de mogelijkheid toe om het spel met vijf te spelen, er zijn ook nieuwe bezienswaardigheden en heel wat nieuwe gebouwen. Bovendien zijn alle soorten gebouwen nu niet vanaf het begin beschikbaar maar kan je slechts kiezen tussen 10 verschillende gebouwsoorten.

Aan het begin van het spel krijgt elke speler een extra startgebouw, naast je graanveld en bakkerij heb je nu ook een stadhuis. Dit stadhuis zorgt ervoor dat je één munt ontvangt wanneer je aan het begin van de bouwfase geen geld meer bezit. Om het spel te winnen moet je niet alleen de gebruikelijke vier bezienswaardigheden (of grote projecten) oprichten. Daarvoor zal je ook de haven en het vliegveld moeten oprichten. Van zodra je over de haven beschikt mag je twee toevoegen aan je dobbelresultaat wanneer je hoger dan 10 hebt gedobbeld, het vliegveld levert je 10 munten op als je tijdens je beurt niets aankoopt.

De spelregel die in het basisspel als variant genoemd werd wordt in deze uitbreiding standaard gebruikt: alle voorraadkaarten worden door elkaar geschud en vormen een gedekte trekstapel. Daarna worden er kaarten open gelegd tot er 10 verschillende gebouwen open liggen. Tijdens de bouwfase kan je uit deze kaarten kiezen, na je beurt wordt de voorraad opnieuw aangevuld tot 10 verschillende kaarten. De uitbreiding bevat uiteraard ook nieuwe gebouwen om aan deze voorraadstapel toe te voegen. Zo kan je met het belastingkantoor de helft van het kapitaal van een tegenspeler innen en met de tonijnvissersboot met twee dobbelstenen werpen om te bepalen hoeveel inkomen je krijgt!

Onze mening

In eerste instantie waren we enthousiast over Machi Koro. Later bleek dat het spel toch niet meer op tafel kwam. Niet dat het een slecht spel is, maar er zijn voor ons gewoon heel wat fillers die we leuker vonden. Na de vele enthousiaste commentaren op deze uitbreiding waren we wel benieuwd of de uitbreiding het spel inderdaad beter maakte, waardoor we het erg graag wilden testen. Over één ding kunnen we alvast duidelijk zijn: de uitbreiding maakt Machi Koro inderdaad beter. Het feit dat er slechts 10 verschillende gebouwen beschikbaar zijn zorgt er voor dat elk spel weer anders is, want met zo’n grote stapel aan voorraadkaarten komen (of toch met twee spelers) zeker niet alle kaarten aan bod. De nieuwe (en vooral duurdere) bezienswaardigheden zorgen er voor dat je meer tijd hebt om iets op te bouwen tijdens het spel, terwijl dat in het basisspel niet altijd de moeite waard was. Deze eerste uitbreiding is dan ook in alle opzichten een verbetering voor het spel, maar heeft ons toch niet kunnen overtuigen om Machi Koro nu vaker te spelen. Leuk dat het spel nu ook met vijf spelers op tafel kan, al blijft het jammer dat je daar de uitbreiding voor nodig hebt. De kaarten zitten in een veel te grote doos, maar aangezien dat bij het basisspel ook al het geval was kan je ze nu gewoon samen steken.

Conclusie: Machi Koro: Haven is een grote verbetering voor het basisspel!

Machi Koro: Haven

Auteur: Masao Suganuma
Uitgever: White Goblin Games
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 40 min.
Vanaf 7 jaar

Spelbeschrijving

Tuscany is een uitbreiding op Viticulture, waarover we een hele tijd geleden al een (korte) recensie schreven. Tuscany kunnen we echter niet zomaar een uitbreiding noemen, het bevat maar liefst 12 uitbreidingen én een solovariant. De auteur raadt aan om al het materiaal gesloten in de doos te laten en niet meteen alles aan het spel toe te voegen. Zo vermijd je niet alleen een onoverzichtelijk geheel aan nieuwe dingen maar creëer je meteen een hele ontdekkingstocht. Laat je verrassen en voeg elke keer een nieuwe uitbreiding toe!

De 12 uitbreidingen zijn verdeeld onder drie grotere delen, waarbij het aan te raden is om eerst alle uitbreidingen uit deel 1 toe te voegen (in een willekeurige volgorde). Dit is belangrijk aangezien sommige uitbreidingen gebaseerd zijn op een voorgaande uitbreiding. Één van de eerste (mini-)uitbreidingen zijn de mama en papa kaarten. Elke speler krijgt nu zo’n koppel toegewezen en begint daardoor met een andere achtergrond. Terwijl de ene speler meer geld krijgt krijgt de andere misschien al een structuur om te beginnen! Met de eigendommen kan je dan weer beslissen om één (of meerdere) velden te gaan verkopen om plots een hele som geld ter beschikking te krijgen. Je kan er later uiteraard voor kiezen om die velden terug te kopen indien je ze toch wenst te gebruiken. De patronage kaarten geven je een opdrachtkaart waarmee je aan het einde nog extra punten kan verdienen als je vb. een bepaald aantal structuren gebouwd hebt, al moet je die kaart dan wel eerst activeren door jouw patroon een willekeurige wijn van 5 jaar oud te leveren. Tenslotte heb je in deel één nog gevorderde bezoekerskaarten die het geluk van de kaarten grotendeels wegnemen, aangezien die nieuwe kaarten altijd goed zijn: zowel aan het begin als aan het einde van het spel.

In deel twee worden er nog nieuwe bezoekerskaarten aan het spel toegevoegd, deze keer met volledig nieuwe regels. Deze kaarten zetten deuren open voor strategieën die in het originele spel onmogelijk waren. De gele en blauwe bezoekerskaarten kunnen nu ook weggelaten worden. Een volgende grote verandering is het nieuwe speelbord waarbij nu niet enkel in de zomer en de winter maar ook in de lente en de herfst werkers worden geplaatst! Alle seizoenen worden nu actief gespeeld. Wanneer je naar het volgende seizoen past krijg je – afhankelijk van het uur dat je opstaat – nieuwe kaarten of andere leuke extra’s (vb. dat je druiven extra rijpen!). De volgorde van passen wordt vanaf nu ook belangrijk: je werkers worden meteen van het bord gehaald waardoor je plots interessante plaatsen creëert voor je tegenstanders, maar anderzijds kan je nu als eerste kiezen wanneer jij volgende keer aan de beurt komt. De nieuwe seizoenen creëren uiteraard ook nieuwe acties, zoals een landkaart waarop je kaarten kan verdienen en aan het einde graag meerderheden hebt om extra punten binnen te sprokkelen. Er is voortaan ook nog een manier om je wijn (en zelfs je kaarten) rechtstreeks te verkopen voor punten, zo is vanaf nu ook je overschot nog iets waard. Tenslotte is het scorespoor verlengt, eindigt het pas bij 25 punten en is er geen maximumlimiet meer wat de punten betreft. Een andere uitbreiding voegt dan weer speciale werkers toe. Niemand is uniek, toch? Een chef kan zomaar iemand anders van zijn plaats duwen om een actieveld te gebruiken, terwijl de politicus in ruil voor 1 lire nogmaals de bonus kan benutten. De verkoper laat je toe om een extra kaart te trekken, de reiziger kan je inzetten in voorbije seizoenen en de postman kan je in een toekomstig seizoen inzetten. Zo zijn er maar liefst 11 nieuwe werkers met elk hun eigen eigenschap, maar let op: er doen er slechts 2 mee per speelsessie. Tenslotte heb je in dit tweede deel ook nog nieuwe structuren in de vorm van kaarten, deze kunnen je bepaalde voordelen geven tijdens het spel, een nieuwe actieplaats die enkel jij kan benutten of extra inkomen (of punten) aan het einde van elk jaar.

In het derde deel komt de maffia opdagen, alle spelers krijgen een goed waarin de maffia handelt. Telkens wanneer jouw grote werker aan het werk wordt gezet zal je al dan niet moeten ruilen. Van zodra er een tegenstander in de buurt is ben je verplicht om te ruilen, anders kan je daar voor kiezen. Wie aan het einde het meest waardevolle goed heeft krijg 2 bonuspunten, het slechtste goed is één punt waard. Met de arboriculture uitbreiding kan je nu ook wat bijverdienen met de verkoop van ketchup en olijfolie. Je werkers zijn echter niet altijd blij met dat extra werk en hun humeur zakt, met alle gevolgen van dien. Maar wees gerust: af en toe een appeltje serveren doet wonderen. De allerlaatste uitbreiding laat je toe om ook kaas te verkopen. Hoe meer koeien op je erf, hoe meer kaas je kan produceren. Net zoals je wijn zal ook je kaas rijpen aan het einde van het jaar, maar pas op: niet té lang, anders wordt die rot! Hoe beter je kaas, hoe meer punten je zal verdienen wanneer je dit kan aanbieden aan een geïnteresseerde koper.

Onze mening

Viticulture was al een goed spel, nadat we de uitbreiding ontvingen voegden we al meteen een eerste mini-uitbreiding toe. We kregen al snel de commentaar van medespelers: “Is dat alles? Zo’n grote, dure doos voor iets dat nauwelijks verandering brengt?” Nee hoor, dat is dus helemaal niet alles! Die papa en mama kaartjes voegen weinig toe maar zijn voor ons (bijna) onmisbaar geworden. Het is gewoon zo’n leuk extraatje dat iedereen met een andere basis begint, zonder daarbij het gevoel te hebben dat de ene beter af is dan de andere. Dat geldt zowat voor alle uitbreidingen in het eerste deel, ze zijn leuk maar brengen geen grote verandering aan het spel. Het zorgt ervoor dat je het spel alleen maar beter leert kennen en je steeds meer zin krijgt om nieuwe uitbreidingen toe te voegen. De opdrachtkaartjes zijn leuk in die zin dat je punten kan verdienen door een willekeurige wijn te leveren, maar voor de opdracht zelf ben je soms ook wat afhankelijk van je tegenspelers. De grote veranderingen komen pas in het tweede deel, met name met het nieuwe bord. Het is ongeveer tijdens die speelsessies dat Viticulture evolueerde van een ‘heel goed’ spel naar mijn absolute nummer één van het moment. Er zijn nu zoveel (extra) mogelijkheden, verschillende strategieën, … Ik denk maar aan de nieuwe bezoekerskaarten, maar ook de volgorde van het passen of de nieuwe structuren. De speciale werkers zijn ook telkens heel leuk, aangezien je er slechts twee per speelsessie kan toevoegen wordt de herspeelbaarheid alleen maar groter: je wilt ze toch allemaal is gebruikt hebben, niet? Terwijl het tweede deel grote veranderingen aan het spel brengt voegt het derde deel alleen maar extra’s toe. Je kan tijd investeren in het maken van extra ketchup en/of olijfolie, maar het is helemaal geen noodzaak om een goed draaiend wijnbedrijf te runnen. We speelden het inmiddels heel wat keren, er staan ons nog twee speelsessies te wachten: de maffia en de kaasboeren moeten we nog spelen. Maar één ding staat vast, ook na die sessies zal Viticulture + Tuscany nog vaak op tafel verschijnen. Met zo’n geweldige uitbreiding zou je bijna het materiaal vergeten benoemen, maar ook dat is een extra woordje waard. Alle speciale werkers zijn unieke figuurtjes geworden en het ziet er allemaal weer heel leuk uit. Bovendien is de doos handig verdeeld zodat elke uitbreiding een apart plaatsje krijgt.

Conclusie: Viticulture was al goed, maar met Tuscany wordt het een waar avontuur!

Tuscany – Expand the world of Viticulture

Auteur: Jamey Stegmaier
Uitgever: Stonemaier Games
Aantal spelers: 1 – 6
Tijdsduur: ± 120 min.
Vanaf 14 jaar

Spelbeschrijving

Terra Mystica: Vuur en IJs is een uitbreiding op Terra Mystica, waarvan er momenteel (nog) geen recensie op onze website staat. Deze uitbreiding bevat verschillende elementen, je kan zelf beslissen welke elementen je aan het spel toevoegt en welke niet. Één van die elementen is de nieuwe kaart. Aan de ene zijde van het bord heb je een volledig nieuwe kaart, de achterzijde is een variant op het bord in het basisspel. Er staat nu ook op hoe je geld aan het einde van het spel in overwinningspunten kan omzetten.

Je kan ook een nieuwe eindwaarderingstegel aan het spel toevoegen. Naast de gewone eindtelling kan je dan dus ook op een andere manier punten verdienen. Er zijn vier verschillende tegels, je kan er willekeurig één nemen of de leukste er uit kiezen. Met één van die tegels word je beloond voor nederzettingen aan de rand van het bord, met andere tegels kan je punten scoren voor elke cluster (van 1 of meer nederzettingen) of beloond worden als je Burcht en Heiligdom ver uit elkaar liggen.

De uitbreiding heeft ongetwijfeld zijn naam te danken aan de nieuwe volkeren in het spel, er zijn namelijk twee nieuwe ijsvolkeren, twee vulkaanvolkeren en twee variabele volkeren. Elk van deze volkeren heeft net zoals in het basisspel een speciale vaardigheid. Een ijsvolk kiest aan het begin meteen een startterein, met behulp van een zogenaamde ijsring duid je deze terreinsoort aan op je spelersbord. Bij het bouwen van je eerste twee nederzettingen mag je twee gratis transformatiecirkels leggen op dit terrein. Later in het spel zal je één spade nodig hebben om dit terrein en de aangrenzende terreinen in je transformatiecirkel naar ijs te transformeren. Ook de vulkaanvolkeren kiezen aan het begin een startterrein, maar mogen geen terrein kiezen dat eigendom is van een andere speler. Aan het begin mogen ze op dezelfde manier als de ijsvolkeren twee nederzettingen plaatsen, maar vanaf dan heeft je startterrein geen betekenis meer. Om terreinen te transformeren zal je voortaan geen spades meer kunnen gebruiken, afhankelijk van je volk zal je daar kracht of elementen voor moeten gebruiken! Tenslotte heb je nog de gedaanteverwisselaars en de waterwandelaars. De gedaanteverwisselaars kiezen net als bij de ijsvolkeren voor een thuisterrein, maar nu speel je ook effectief met de speelstukken van de gekozen kleur! Van zodra je je burcht hebt gebouwd kan je in ruil voor drie krachtblokjes van thuisterrein veranderen. Ook de waterwandelaars kiezen een startterrein en spelen met de gekozen kleur. Zij zullen tijdens het spel geen spades nodig hebben om terrein te transformeren, in plaats daarvan plaatsen ze bij het begin van het spel al hun priesters op de terreinen in hun transformatiecirkel. Wanneer ze een priester krijgen (de manier waarop is niet van belang) mogen ze die van deze cirkel nemen, vanaf dat moment kan je je ook gratis vestigen op het zojuist ontdekte terrein.

Daarnaast bevat de uitbreiding nog twee nieuwe speelmogelijkheden. Met de variabele beurtvolgorde is niet alleen de speler die als eerste past belangrijk, maar is het ook belangrijk wanneer de andere spelers passen. Je hoeft dan niet meer klokwijzerszin te spelen, je speelt gewoon in volgorde van het passen tijdens de vorige ronde. Tenslotte heb je nog het veilen van volkeren, waarbij er even veel volkeren uit de zak worden getrokken als dat er spelers zijn. De spelers beginnen met 40 punten en kunnen nu bieden op een bepaald volk.

Onze mening

Terra Mystica: Vuur en IJs is een uitbreiding in de pure zin van het woord. Het spel wordt helemaal niet veranderd, wat voor ons ook niet nodig was, het voegt gewoon nieuwe elementen toe. Terra Mystica was al een heel gevarieerd spel, met 14 verschillende volkeren was er steeds keuze genoeg. Nu kan je dus kiezen uit 20 verschillende volkeren, waarbij de zes nieuwe wel even wennen zijn. Vooral de vulkaanvolkeren zijn niet eenvoudig om meteen onder de knie te hebben, zeker de drakenmeesters die krachtblokjes moeten verwijderen om terrein te kunnen transformeren brachten ons in het begin wat uit balans. Maar uit het basisspel wisten we al dat niet alle volkeren even simpel zijn om mee te spelen, sommige moet je gewoon wat ‘leren’ kennen, dat is in deze uitbreiding dus ook het geval. Ook bij deze volkeren geldt: hoe beter je ze leert kennen, hoe leuker het wordt! De nieuwe kaart is oké, maar wij waren (zelfs na 13 speelsessies) het bord uit het basisspel zeker nog niet beu. Voor ons maakt het dus helemaal niet uit of we de nieuwe of de oude kaart gebruiken. Anderzijds had je op het bord uit het basisspel al een aantal vaste plaatsen waar je je startnederzettingen wilde plaatsen, door de nieuwe kaart kan je dus een compleet nieuwe weg op gaan. De nieuwe eindwaarderingstegels zijn wel leuk aangezien je je nu op drie dingen kan focussen om nog (veel) punten te scoren aan het einde. De fiches om volkeren te kiezen/trekken vinden we een goede toevoeging, wij hadden ook al iets gelijkaardigs thuis om willekeurig een volk te trekken. Leuk dat dit nu ook bij het spel hoort! Of je de volkeren aan het begin veilt kan je volledig zelf bepalen, maar voor ons hoeft dat niet. Spelers die van mening zijn dat het ene volk beter is dan het andere kunnen uiteraard wél voor de veiling kiezen. Ook de variabele beurtvolgorde is een geslaagde toevoeging.

Samenvattend is alles in deze uitbreiding gewoon leuk, maar het is niet zo dat het spel hierdoor echt beter/anders wordt. Terra Mystica komt hier de laatste tijd minder op tafel, op het eerste zicht lijkt het niet dat de uitbreiding daar verandering in zal brengen. Al zijn we wel blij dat we het spel – dankzij het willen spelen van de uitbreiding – toch wel weer op tafel kwam. Als Terra Mystica voortaan op tafel komt kan dat even goed zonder als met de uitbreiding zijn.

Conclusie: Terra Mystica Vuur & IJs voegt leuke elementen toe aan het basisspel.

Terra Mystica: Vuur & IJs

Auteurs: Jens Drögemüller & Helge Ostertag
Uitgever: White Goblin Games
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 90 min.
Vanaf 12 jaar

Momenteel loopt op Kickstarter een campagne voor Höyük Anatolia, een uitbreiding op Höyük. De recensie van het basisspel staat al een hele tijd online op onze blog, maar nu hebben we ook deze splinternieuwe uitbreiding onder de loep genomen en getest. Lees hier een preview en onze mening over deze nieuwe uitbreiding!

Spelbeschrijving

Aan het begin van het spel kunnen alle spelers twee doelstellingen kiezen door hun evolutie fiche bij de bijhorende opdrachten te leggen. Daarna begint het spel volgens de spelregels van de variant voor gevorderden. Naast de eindconditie uit het basisspel kan het spel nu ook eindigen van zodra een speler zijn twee doelstellingen heeft volbracht, de huidige ronde wordt afgespeeld en het spel is gedaan. Naast de gewone puntentelling scoor je nu ook punten voor je afgewerkte doelstellingen. Hieronder bespreken we de drie doelstellingen.

Watertoevoersysteem: voor deze doelstelling zijn de nieuwe ‘druppels’ nodig. Één van je huisjes moet op een landschapsplaats met water geplaatst worden, van daaruit kan je het toevoersysteem opbouwen. Op dit huisje én op vier andere huizen die hiermee verbonden worden moet je een druppel leggen. Zo’n druppel kan je eenvoudig bouwen in plaats van één van de elementen op je bouwtegel. Van zodra die groep van vijf aaneengesloten huizen voorzien is van alle waterdruppels voldoe je aan deze doelstelling. Een catastrofe kan er voor zorgen dat je watervoorziening wordt vernield waardoor je dus ook niet meer voldoet aan de doelstelling, je zal dus erg waakzaam moeten blijven! Als je aan het einde van het spel een compleet watertoevoersysteem hebt levert dit je 15 punten op.

Valleifeest: de offerkaarten die je in het basisspel gebruikt om punten te scoren heb je nu ook nodig om een leuk feest te bouwen. Verzamel vijf kaarten met verschillende offers, let daarbij wel op dat je de offers spaart die zijn voorgesteld als een offer fiche. Vervolgens kan je die vijf kaarten uitspelen volgens de normale spelregels, maar in de plaats van het bouwen van een element in de bouwfase. Je krijgt deze keer geen punten maar de vijf afgebeelde offer fiches, je doelstelling is daarmee meteen vervolledigd en kan je nooit meer ontnomen worden. Deze doelstelling levert je aan het einde 18 punten op.

Artefacten: in deze laatste doelstelling probeer je twee artefacten op te bouwen. De enige voorwaarde: het artefact moet op een huis met twee verdiepen geplaatst worden. Deze doelstelling is het gemakkelijkste om te behalen, maar ook diegene die je heel gemakkelijk weer kan verliezen. Van zodra een woonblok wordt getroffen verdwijnen alle artefacten in dat woonblok, los van de ramp die de catastrofe veroorzaakt. Daarom krijg je voor deze doelstelling ook al punten als je ze voor de helft vervolledigd: 5 punten voor één artefact, 10 punten voor twee artefacten!

Onze mening

Höyük is niet meteen ons favoriete spel, maar deze uitbreiding brengt duidelijk meer plezier en uitdagingen in het spel! Je bent niet meer doelloos aan het opbouwen in de hoop op zo veel mogelijke plaatsen de meerderheid te behalen, je hebt nu ook werkelijk een doelstelling voor ogen die je zo snel mogelijk probeert te vervolledigen. Deze uitbreiding maakt het spel voor ons dan ook completer, zonder dat er veel extra spelregels bij komen kijken. We speelden dit prototype niet vaak genoeg om met zekerheid te kunnen zeggen dat de drie doelstellingen met elkaar in balans zijn, maar onze testsessie leverde alvast geen noemenswaardige problemen op. In theorie zou je een speler die kiest voor het watertoevoersysteem kunnen boycotten door je huizen in datzelfde blok zo te bouwen dat hij/zij niet kan uitbouwen tot 5 huizen met een druppel, maar dat is dan ook alleen mogelijk met meerdere spelers. Met twee spelers is het onmogelijk om je tegenspeler te blokkeren. Uiteraard hebben de andere spelers ook hun eigen doelstelling voor ogen, of dat soort blokkages dan ook effectief tot stand komt is ons niet duidelijk. De doelstelling met de artefacten is inderdaad gemakkelijk om te halen maar ook heel gemakkelijk om kwijt te spelen, dat zit dus zeker in balans. Het offerfeest kan je nooit meer kwijt geraken eens je alle offer fiches hebt verzameld, van die 18 punten ben je zeker. Maar het zijn wel vijf kaarten die je niet hebt kunnen gebruiken om een ander set uit te spelen, wetende dat een set van 5 dezelfde kaarten je 12 punten kan opleveren. Zo heeft elke doelstelling zo zijn voor- en nadelen. Als Höyük hier in de toekomst op tafel komt is de kans groot dat we de uitbreiding er graag bij nemen!

Conclusie: Höyük: Anatolia is een waardevolle toevoeging aan het basisspel!

Höyük: Anatolia

Auteur: Pierre Canuel
Uitgever: MAGE Company
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 60 min.
Vanaf 10 jaar

Kickstarter-campagne Höyük: Anatolia
Klik hier om een een exemplaar van Höyük te winnen op E&E’s Spellenmolen!

Spelbeschrijving

7 Wonders: Babel is de derde uitbreiding op de bekende klassieker “7 Wonders”. 7 Wonders: Babel bestaat uit twee uitbreidingen die je zowel afzonderlijk als samen aan het basisspel kan toevoegen. Enerzijds heb je ‘De Toren van Babel’, waarbij de spelers samen zullen bouwen aan een gemeenschappelijke toren. Elke tegel zal invloed hebben op alle spelers, zowel positief als negatief! Ook in de tweede uitbreiding, genaamd ‘De Grote Projecten van Babel’, zullen de spelers samen aan eenzelfde project bouwen. Als het project slaagt worden alle helpers beloond, als het niet slaagt worden diegenen gestraft die niet wilden helpen!

Aan het begin van het spel wordt het bord van de ‘Toren van Babel’ op tafel gelegd. Nadat de spelers hun wonder hebben gekregen krijgen ze elk drie tegels. De spelers kiezen één van die tegels en geven de andere twee door aan hun rechterbuur. Ook hun tweede tegel wordt op deze manier gekozen, de laatste tegel waarmee jij het spel zal moeten doorkomen krijg je daarna van je linkerbuur. Tijdens het spel kan je een kaart nu ook op de aflegstapel leggen om één van je tegels te bouwen aan de toren. Hierdoor heb je nu vier mogelijkheden elke beurt: een kaart uitspelen, aan je wonder bouwen, een kaart afleggen voor 3 munten of een kaart afleggen om aan de toren te bouwen! Als meerdere spelers tegelijkertijd een tegel uitspelen bepaalt het nummer op de tegel in welke volgorde ze rond de toren gelegd worden. Het effect van alle zichtbare tegels (afhankelijk van het spelersaantal 3 of 4) is steeds van toepassing op alle spelers. Dat effect kan betekenen dat alle kaarten in een bepaalde kleur duurder of goedkoper worden of dat je nu meer/minder zal moeten betalen om grondstoffen van je buren te kopen. Met wat geluk krijg je dankzij zo’n tegel een (tijdelijke) extra grondstof of krijg je wat extra geld als je een gilde bouwt. Aan het einde van het spel krijg je 2, 5 of 10 extra punten naar gelang het aantal tegels dat je hebt uitgespeeld.

Voor de tweede uitbreiding wordt er aan het begin van elke eeuw een groot project op tafel gelegd, het aantal deelnamefiches bedraagt één minder dan het aantal spelers. De kost om aan het project deel te nemen staat links bovenaan het project vermeld. Als je een kaart uitspeelt in dezelfde kleur als het project kan je vervolgens een extra kost (in munten en/of grondstoffen) betalen om een deelnamefiche te ontvangen. Aan het einde van de eeuw wordt er gecontroleerd of het project vervolledigd is of niet. Als alle deelnamefiches van het project verdwenen zijn is het afgewerkt en krijgen de deelnemers een bijhorend voordeel. Deze beloning kan bestaan uit geld, militaire fiches of puntenfiches, maar ook uit fiches die je in één van de volgende eeuwen kan inzetten om een gratis kaart uit te spelen! Als het project niet vervolledigd is krijgen de deelnemers niets maar worden diegenen die niet geholpen hebben gestraft! Hierdoor kan het zijn dat je munten of militaire puntenfiches moeten afleggen, maar met wat pech moet je misschien wel één van je grondstofkaarten verwijderen!

Onze mening

Aangezien we 7 Wonders nog steeds graag op tafel leggen waren we erg benieuwd naar deze nieuwe uitbreiding, en het is misschien wel de beste uitbreiding tot nu toe. De toren van Babel brengt iets heel nieuws in het spel: de tegel die jij uitspeelt heeft ook invloed op al je tegenstanders! Als je tegel een positief effect heeft dan probeer je er voor te zorgen dat je zelf ten volle van dat voordeel kan genieten zonder dat je medespelers daar te veel van kunnen profiteren. Een tegel met een negatief effect creëert min of meer hetzelfde effect, je probeert dat je zelf zo min mogelijk last hebt van dat nadeel. Het heeft wel nut om je tegels te bouwen, de punten die je er op het einde mee kan verdienen zouden wel eens de doorslag kunnen geven! Ook de uitbreiding met de grote projecten is heel nieuw in het spel. Doe je mee of niet? De straf die er bij hoort wil je meestal vermijden want die kan nogal zwaar doorwegen, maar misschien wil je de kost van dat project helemaal niet betalen. Het zorgt voor vele extra beslissingen. Het materiaal is van degelijke kwaliteit maar het is helaas nogal veel materiaal om gemakkelijk in de doos te krijgen.

Conclusie: 7 Wonders Babel is een uitbreiding dat 7 Wonders nieuw leven inblaast!

7 Wonders: Babel

Auteur: Antoine Bauza
Uitgever: Repos Productions
Aantal spelers: 2 – 7
Tijdsduur: ± 45 min.
Vanaf 10 jaar