In deel 1 van deze minireeks kon je al lezen dat Asmodee veel meer spellen verdeelt dan wat je misschien had kunnen vermoeden. Enerzijds heb je de spellen die afkomstig zijn uit de verschillende studio’s die tot de Asmodee groep behoren, anderzijds heb je spellen van uitgevers die Asmodee Benelux verdeelt maar die niets te maken hebben met hun moederzetel in Frankrijk. Vandaag gaan we wat dieper in op die laatste groep: Waarom wordt een spel soms wel en soms niet vertaald? Waarom is het in het Frans verkrijgbaar maar (nog) niet in het Engels?
Alles is afhankelijk van de licenties en contracten die bij het product horen. Enerzijds heb je licenties voor het product, anderzijds voor de taal, het hangt er dus vanaf wélke licentie ze krijgen. Denk maar aan de spellen van IELLO, Asmodee verdeelt de Franse edities maar heeft in principe niets te maken met de Engelse… die worden door een andere distributeur verdeeld. Ook het overbekende ‘Pandemie’ heeft een hele achtergrond. In het Nederlands verdeelt Asmodee enkel het basisspel, terwijl ze in het Frans alles van Pandemie verdelen. De uitbreidingen op het basisspel worden dan weer verdeeld door Enigma Bergsala, onder de naam Zman. Het contract bepaalt dus steeds wie wat doet.
Maar het kan nog straffer, soms vind je twee identieke spellen, in dezelfde taal, in een verschillend doosje en dus van verschillende uitgevers. Dat is het lot van de kaartspelletjes van Amigo: deze worden tweetalig vertaald (Frans en Nederlands). Asmodee heeft de licentie voor die vertaling, maar 999 Games heeft die licentie ook. Dan krijg je dus spellen zoals Speed Cups die eigenlijk dubbel op de markt te vinden zijn. Je hebt een versie van 999 Games en een versie van Asmodee, met als enige verschil het doosje. Speed Cups is maar een voorbeeld, maar ook Boonanza, Halli Galli, Saboteur en nog vele andere spellen dragen hetzelfde verhaal met zich mee!
De spelletjes van Amigo worden meestal vertaald, maar voor vele andere titels wordt er op voorhand beslist of er iets vertaald zal worden of niet. Een titel als Deus wordt meteen vertaald, maar we kennen zoveel andere titels die niet vertaald worden, waarom toch? Dat hangt dan weer af van de verkopers, zij maken vooraf een inschatting van hoe vaak een spel verkocht zal worden. Als men voorspelt dat iets voldoende zal verkopen in het Nederlands wordt het spel vertaald, anders niet. Maar uiteraard hangt dit ook weer nauw samen met de contracten. De magie van de verkoop is meestal vrij correct, maar het blijft vaak een gok. Denk maar aan de immens populaire loombandjes van afgelopen zomer, want ook die werden hier in België verdeeld door Asmodee! De manager had er een gok op gedaan en bracht het binnen, maar dat het zó populair zou worden hadden ze dan weer niet verwacht. Al kan het omgekeerde uiteraard ook gebeuren.
Opnieuw naar die vertalingen: een vaak gehoorde commentaar luidt dat de Nederlandse vertaling vaak te laat komt, de veelspelers hebben het spel in tussentijd al in de kast liggen. In zekere zin is dat dan toch een gemiste markt, dachten we. Asmodee probeert zo snel mogelijk te vertalen nadat die beslissing gemaakt werd, maar sneller kunnen ze echt niet gaan. Anderzijds is dat ook niet hun bedoeling, ze zijn en blijven ook verdeler van de anderstalige spellen. Denk maar aan Concept, dat was heel populair toen het net uitkwam in het Engels. Het spel werd goed verkocht en vele spelers hebben het inmiddels al in hun collectie. Door nu een vertaling uit te brengen mikken ze op een nieuwe doelgroep: de familiespelers. Hun doelgroep breidt dus gewoon uit, maar de Engelse blijft bestaan.
Voor al dat vertaalwerk heb je uiteraard ook vertalers nodig, maar die vonden we niet tussen die 14 personeelsleden in Kortenberg. Voor vertalingen doet Asmodee beroep op externen. In de meeste gevallen zijn dit geen taalkundigen van opleiding maar zijn het vooral spelers, zij kennen de terminologie die gebruikt wordt in spelregels. Uiteraard wordt de kwaliteit van de vertaling wel gecheckt. Vele spellen hebben bij de vertaling een zekere subtiliteit nodig. Enerzijds heb je de Vlaamse en de Nederlandse cultuur, anderzijds heb je de cultuur in de oorspronkelijke taal. De vertaler moet dus iemand zijn die beide werelden kent! Asmodee moet de vertaling vaak nog wat subtiliteit bijbrengen, sommige spellen moeten ze dan weer volledig zelf vertalen. Bovendien laten ze bij de meeste vertalingen ook de Engelse en Franse spelregels erbij staan. Indien er dan problemen zijn kan het altijd gecontroleerd worden in een andere taal.
Dan heb je nog het verschil tussen het Nederlandstalige en het Franse gedeelte. Over het Franse gedeelte kan Asmodee niet veel zeggen: de spellen komen al toe in het Frans en moeten dan gewoon verdeeld worden. Het gamma van spellen dat in het Frans toekomt is dan ook veel uitgebreider. Over alles wat er in het Nederlands uitkomt heeft Asmodee Benelux het laatste woord. Zij beslissen of het vertaald wordt of niet en proberen daarbij een goed evenwicht te zoeken. Ze moeten niet zomaar alles vertalen want het heeft geen enkel nut om de spelers te laten verdrinken in die grote hoeveelheid nieuwe spellen. Ze proberen elk jaar een goed aantal kwalitatieve spellen in het Nederlands uit te brengen, niet te veel maar ook niet te weinig.
Lees zeker ook het derde en laatste deel van deze reeks lezen over alles wat te maken heeft met de verkoop!